พระเจ้าอชาตศัตรู พระราชโอรสของพระเจ้าพิมพิสาร กษัตริย์แคว้นมคธ ซึ่งประสูติแต่พระนางเจ้าเวเทหิเอกอัครมเหสี(พระราชธิดาของพระเจ้ามหาโกศลกษัตริย์แคว้นโกศล (พระบิดาของพระเจ้าปเสนทิ) พระองค์เป็นพระอนุชาต่างพระราชมารดาของอภัยราชกุมาร ซึ่งประสูติแต่พระนางปทุมวดีราชเทวี
พระเจ้าอชาตศัตรู เมื่อครั้งที่ยังอยู่ในพระครรภ์ พระนางเวเทหิของพระเจ้าพิมพิสาร พระนางประชวรพระครรภ์ อยากเสวยพระโลหิตของพระสวามี ด้วยความรักพระมเหสีและบุตรในครรภ์ พระองค์จึงรองพระโลหิตของพระองค์ไปให้พระมเหสีเสวย ทางด้านโหราจารย์ทำนายว่าราชกุมารในครรภ์จะเป็นทำปิตุฆาต (ฆ่าพ่อ)
พระนางเวเทหิจึงพยายามทำแท้งหลายครั้งแต่ไม่สำเร็จ พระเจ้าพิมพิสารเมื่อทรงทราบก็ทรงห้าม พอประสูติมีพระนามว่า “อชาตศัตรู” (แปลว่า ผู้ที่ไม่เป็นศัตรู)
ในช่วงเวลานั้นเจ้าชายสิทธัตถะทรงตรัสรู้อนุตรสัมมาสัมโพธิญาณเป็นสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระองค์ได้เสด็จเผยแผ่พุทธศาสนาจนเป็นที่เลื่อมใสศรัทธาของผู้คนทุกแว่นแคว้น พระเจ้าพิมพิสารเองก็เป็นกษัตริย์พระองค์หนึ่งที่ทรงศรัทธาในพระพุทธศาสนา และประกาศตนเป็นอุบาสกผู้ยึดเอาพระรัตนตรัยเป็นสรณะ
รวมทั้งปวารณาตนช่วยเหลือทะนุบำรุงพระศาสนาอย่างเต็มกำลัง แม้พระพุทธเจ้าจะทรงเมตตาสั่งสอนพระธรรมแก่เหล่าสาวกอย่างเท่าเทียมเสมอภาคกัน แต่พระเทวทัตต์ภิกษุ ซึ่งแต่เดิมเป็นเจ้าชายจากตระกูลศากยวงศ์ ที่เป็นพระญาติสนิทของพระพุทธเจ้ากลับมีความคิดกระด้างกระเดื่อง มีจิตใจมักใหญ่ใฝ่สูง ต้องการลาภยศสรรเสริญทัดเทียมกับพระศาสดา
พระเทวทัตต์จึงมีอุบายจะตัดลาภสักการะของพระศาสดา ด้วยการยุยงให้พระเจ้าอชาตศัตรูกำจัดพระเจ้าพิมพิสาร ซึ่งเป็นผู้อุปถัมภ์พระศาสนาองค์สำคัญ
ในการก่อเหตุครั้งแรก พระเจ้าอชาตศัตรูปลงพระชนม์พระราชบิดาด้วยอาวุธไม่สำเร็จ พระเทวทัตต์จึงยุยงให้พระเจ้าอชาตศัตรูปลงพระชนม์พระเจ้าพิมพิสารด้วยการขังพระองค์ไว้ในห้องมืด และให้อดพระกระยาหาร พระเจ้าอชาตศัตรูทรงหลงเชื่อด้วยความเขลาและลงมือทรมานพระราชบิดาของตนจนเจียนตาย
แม้พระวรกายจะทรุดโทรมผ่ายผอมอย่างหนัก แต่พระเจ้าพิมพิสารก็ยังมีพระชนมชีพอยู่ได้ด้วยการตั้งจิตเดินจงกรม แต่พระเจ้าอชาตศัตรูยังคงทำบาปหนักซ้ำอีกด้วยการกรีดฝ่าพระบาทของผู้เป็นบิดาบังเกิดเกล้า เพื่อมิให้พระเจ้าพิมพิสารทรงเดินจงกรมได้อีกต่อไป
ในวันที่พระโอรสของพระเจ้าอชาตศัตรูลืมตาดูโลก เป็นวันที่พระองค์ทรงซาบซึ้งถึงความรักของพ่อและทรงตาสว่างจากบาปกรรมทั้งมวล แต่วันนั้นกลับเป็นวันที่พระราชบิดาทรงจากโลกนี้ไป ความผิดที่พระองค์ทรงก่อ ทำให้พระเจ้าอชาตศัตรูไม่อาจสงบใจลงได้
หมอชีวกโกมารภัจจ์ได้แนะนำให้พระองค์เข้าเฝ้าฟังธรรมจากพระพุทธเจ้า หลังจากได้ฟังธรรมแล้ว พระเจ้าอชาตศัตรูทรงซาบซึ้งในรสพระธรรมและยึดเอาพระรัตนตรัยเป็นสรณะแห่งชีวิต หากพระองค์ไม่มีเคราะห์กรรมใหญ่หลวงจากการกระทำปิตุฆาต พระองค์ก็คงจะได้สำเร็จเป็นพระอริยบุคคลขั้นโสดาบันตั้งแต่ครั้งนั้นแล้ว
ในช่วงบั้นปลายชีวิต กรรมได้ตามทันพระเจ้าอชาตศัตรู พระองค์ถูกพระราชโอรสปลงพระชนม์เพื่อยึดอำนาจ ผลกรรมจากการกระทำปิตุฆาตทำให้พระเจ้าอชาตศัตรูต้องเสวยทุกขเวทนาในนรกนานหกหมื่นปี พระองค์จึงจะได้ไปเกิดเป็นพระปัจเจกพุทธเจ้า (หมายถึงพระพุทธเจ้าประเภทที่ตรัสรู้เฉพาะตนเอง แต่มิได้สั่งสอนผู้อื่นให้รู้ตาม) นามว่า “ชีวิตวิเสสพุทธเจ้า”
ชีวิตของพระเจ้าอชาตศัตรูที่พลั้งพลาดทำความผิดอย่างใหญ่หลวงเพราะคบคนพาลนี้ เป็นตัวอย่างที่ดีแก่ผู้คนในโลกปัจจุบันในการเตือนใจว่า ผลพวงของการคบคนพาลนั้น อาจนำพาชีวิตตัวเองไปสู่หนทางที่มืดมน ทำให้ต้องทนทุกข์ทรมานยาวนานหลายหมื่นปีกว่าจะหลุดพ้นจากบ่วงกรรม เช่นที่ “พระเจ้าอชาตศัตรู” ได้ประสบมาแล้ว
“พระเจ้าอชาติศัตรู” ผู้กระทำปิตุฆาต “ฆ่าพ่อตัวเอง” ต่อให้ทำความดีมากมาย ก็ลบกรรมฆ่าพ่อแม่ไม่ได้ เพราะหลงเชื่อคำยุยงของพระเทวทัตต์นั้น น่าจะเป็นตัวอย่างที่เป็นรูปธรรมของสุภาษิตบทที่ว่า “คบคนพาล พาลพาไปหาผิด คบบัณฑิต บัณฑิตพาไปหาผล” ได้อย่างชัดเจน
ทีมงาน-เรียบเรียง
