วงการกาแฟปั่นป่วน ยักษ์เนสท์เล่ประกาศปฏิเสธรับซื้อเมล็ดกาแฟพันธุ์ “อราบิก้า” ในภาคใต้ ชี้คุณภาพด้อย ไม่หอมกรุ่นเท่าพื้นที่ภาคเหนือ ล่าสุดเจอพ่อค้าคนกลางสวมสิทธิ์ลักไก่เจือปน อราบิก้า มาในกระสอบเดียวกับโรบัสต้า
นายนัด ดวงใส คณะกรรมการพืชกาแฟ กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ รองประธานกรรมการชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด (ชสท.) เปิดเผย “ประชาชาติธุรกิจ” ว่า เมื่อช่วงเดือนกุมภาพันธ์ 2564 ในการประชุมคณะกรรมการพืชกาแฟได้มีบริษัทผู้ผลิตแปรรูปกาแฟไทยรายใหญ่หลายรายเข้าร่วม เพื่อที่จะทำการขออนุญาตนำเข้ากาแฟจากต่างประเทศ เพราะใกล้เสร็จสิ้นการเก็บเกี่ยวผลผลิตของกาแฟไทยแล้ว
ทั้งนี้ บริษัทผู้แปรรูปผลิตกาแฟสำเร็จรูปที่ได้เข้าร่วมประชุมได้รายงานว่า ตั้งแต่เริ่มเก็บเกี่ยวกาแฟในพื้นที่ภาคใต้ ปกติทางบริษัทจะเข้าไปรับซื้อกาแฟโรบัสต้าจากสวนกาแฟ
แต่ปีนี้ปรากฏว่าเกษตรกรมีการนำกาแฟอราบิก้าเจือปนมากับกาแฟโรบัสต้าขายให้กับบริษัท ทำให้เกิดผลกระทบ บริษัทไม่สามารถนำกาแฟมาแปรรูปและได้รับความเสียหาย ดังนั้น บริษัทผู้แปรรูปกาแฟจึงปฏิเสธการรับซื้อกาแฟอราบิก้าจากทางภาคใต้ทั้งหมดในครั้งต่อไป
โดยบริษัทแปรรูปใหญ่ให้เหตุผลว่า กาแฟอราบิก้าที่ปลูกในพื้นที่ภาคใต้เป็นพื้นที่ที่ไม่เหมาะสม เพราะพื้นที่ต่ำกว่าระดับน้ำทะเล และอากาศชื้น ทำให้ผลผลิตที่ได้ขาดคุณภาพ ขาดความหอมกรุ่น ต่างกับกาแฟอราบิก้าที่ปลูกในพื้นที่ภาคเหนือ ซึ่งมีความเหมาะสมมากกว่า เพราะมีพื้นที่สูงกว่าระดับน้ำทะเล 600-700 เมตร
นายนัดกล่าวอีกว่า สำหรับปีนี้ผลผลิตการแฟอราบิก้าในภาคใต้ยังมีปริมาณน้อย แต่ในปี 2564/2565 จะมีปริมาณเพิ่มมากขึ้น คาดว่าขณะนี้มีพื้นที่ปลูกประมาณไม่เกิน 10,000 ไร่ โดยปลูกมากที่ จ.ระนอง และกระจายไปยังพื้นที่ จ.สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช พัทลุง ฯลฯ และจะส่งผลกระทบต่อเกษตรกรปลูกกาแฟอราบิก้าอย่างขนานใหญ่ในอนาคตข้างหน้า
ปัจจัยสำคัญที่เริ่มปลูกกาแฟอราบิก้ากันมาก เพราะราคาสูง และมีการส่งเสริมการขายการปลูกจากกลุ่มภาคเอกชน โดยสายพันธุ์อราบิก้าราคาต้นละไม่เกิน 15-20 บาท ขณะที่สายพันธุ์โรบัสต้าบางรุ่นราคาไม่เกิน 10 บาท/ต้น สาเหตุที่ราคาสูงเพราะอราบิก้าราคาจะสูงกว่าโรบัสต้า เช่น โรบัสต้า 67 บาท/กก. อราบิก้ากว่า 90 บาท/กก.
“ทางออกจะต้องหารือกัน เพราะหากไม่มีทางออกจะต้องมีการตัดต้นกาแฟอราบิก้าทิ้ง สาเหตุที่หันมาปลูกกันมากในช่วงนั้น เพราะยางพาราราคาถูก และมีกลุ่มส่งเสริมการปลูกเพราะมีราคาดี จึงหันมาปลูกสายพันธุ์กาแฟอราบิก้า เหมือนกับการส่งเสริมการปลูกสายพันธุ์ต้นโกโก้กันมากในตอนนี้ และกำลังเติบโตใกล้จะให้ผลผลิตแล้วสำหรับบางรุ่น”
นายนัดกล่าวต่อไปว่า สำหรับกาแฟขณะนี้ทั้งโรบัสต้า อราบิก้า ผลผลิตเหลือการเก็บเกี่ยวไม่มาก คาดว่าภายในเดือนมีนาคม 2564 จะเก็บเกี่ยวแล้วเสร็จ โดยราคาเคลื่อนไหวอยู่ที่ 67-68 บาท/กก. ราคาใกล้เคียงกับปีที่แล้ว และผลผลิตมีปริมาณใกล้เคียงกับปีที่แล้ว ประมาณ 30,000 ตันเศษ ปีนี้ผลผลิตสมบูรณ์ปริมาณมาก แต่พื้นที่ปลูกลดลง เนื่องจากหันไปผลิตผลไม้อื่น ๆ แทน
แหล่งข่าวจากวงการผู้ปลูกกาแฟในภาคใต้ กล่าวกับ“ประชาชาติธุรกิจ” ว่า การนำเมล็ดกาแฟพันธุ์อราบิก้าไปผสมเจือปนกับพันธุ์โรบัสต้า เกิดขึ้นใน จ.ระนอง โดยมีเกษตรกรนำไปขายให้กับบริษัท เนสท์เล่ (ไทย) จำกัด ที่ทุกปีจะมาเปิดรับซื้อเมล็ดกาแฟที่ชุมพร และระนอง
แต่ปกติสวนที่จะขายเมล็ดกาแฟให้บริษัท เนสท์เล่ได้ต้องขึ้นทะเบียนและปฏิบัติตามมาตรฐานการปลูกที่บริษัทกำหนด การเจือปนที่เกิดขึ้นทราบว่ามีปริมาณเกือบ 20 ตัน จึงมีความเป็นไปได้ที่พ่อค้าคนกลางลักลอบนำเมล็ดกาแฟอราบิก้าจากแหล่งอื่นเข้ามาสวมสิทธิ์เกษตรกรขายให้บริษัทใหญ่
ส่วนแหล่งที่มาของกาแฟที่นำมาผสมมีการตั้งข้อสังเกตว่า อาจมีการนำเข้าเมล็ดกาแฟจากประเทศเพื่อนบ้าน เช่น ลาว มีราคาถูกกว่าไทยเท่าตัว เพราะกาแฟเป็นสินค้าควบคุม รัฐกำหนดประกันราคา อย่างโรบัสต้ากำหนดต้องรับซื้อจากเกษตรกร 60 บาทต่อ กก. ถ้าคุณภาพดีแต่ละบริษัทจะบวกราคาเพิ่มให้อีก
“กาแฟอราบิก้าที่เจือปนบางส่วนสืบค้นจากตราที่กระสอบบรรจุพบว่า มาไกลจาก จ.น่านเป็นเมล็ดที่ตกเกรด ส่วนอราบิก้าที่ปลูกในชุมพร ระนอง นครศรีธรรมราช รวมถึง 3 จังหวัดชายแดนใต้ที่มีการส่งเสริมการปลูกในช่วงที่ผ่านมายังไม่มีข้อมูลชัดเจนเรื่องพื้นที่ปลูก และปริมาณที่เก็บเกี่ยวได้ แต่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ถ้าบริษัทใหญ่ไม่รับซื้อในอนาคตมีปัญหาใหญ่แน่นอน”
อนึ่ง ช่วงปลายปี 2562 กระทรวงกลาโหมได้ส่งมอบต้นพันธุ์กาแฟอราบิก้า 200,000 ต้น ให้เกษตรกรที่ อ.ธารโต และเบตง จ.ยะลาไปปลูก เก็บผลผลิตได้ปลายปี 2563 โดยระบุว่ามีภาคเอกชนได้เตรียมรับซื้อและแปรรูปผลผลิตเองในพื้นที่ โดยบอกว่าจะช่วยสร้างรายได้ และยกระดับคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้น ส่งผลดีต่อการแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้อย่างเป็นรูปธรรมและยั่งยืน
เนสท์เล่ไม่ซื้ออราบิก้าภาคใต้ ชี้คุณภาพต่ำ หวั่นสวนกาแฟต้องโค่นทิ้ง
