❖ ศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรม

ตำนาน “พระฤาษี” บรมครูแห่งศาสตร์วิชา

ฤาษี ตามความหมายในพจนานุกรม หมายถึงผู้หลีกเร้น ไปสู่สถานที่อันสงบระงับ อันมิได้ความวุ่นวายเข้ามาก่อกวน (อีกนัยหนึ่ง เรียกว่า ผู้อยู่อย่างสันโดษ)

แม้คำว่า “ฤาษี” เป็นคำที่คุ้นหู้คนไทยมาตั้งแต่สมัยโบราณแล้ว แต่เราก็รู้เรื่องราวจริงๆเกี่ยวกับฤาษีน้อยมาก โดยส่วนใหญ่จะเป็นข้อมูลที่เชื่อมโยงกับคัมภีร์พระเวทของศาสนาพรามณ์ มีผู้เล่าขานสืบต่อกันมาเรื่อยๆ จนผนวกเข้ากับคติความเชื่อของคนแต่ละกลุ่ม และกลายเป็นเรื่องมากมายเกี่ยวกับพระฤาษี ผู้มีอิทธิฤทธิ์ต่างๆกันไป

ฤาษี เป็นนักบวชที่บำเพ็ญตบะอยู่ตามป่าเขา ที่สงบวิเวก ไม่ทราบว่าเกิดขึ้นครั้งแรกเมื่อใด แต่มีมาตั้งแต่ก่อนสมัยพุทธกาลแล้ว โดยเชื่อว่าผู้เขียนพระคัมภีร์พระเวทก็คือเหล่าฤาษีนั่นเอง และกลายมาเป็นผู้มีบทบาทสำคัญในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู โดยสอนคัมภีร์พระเวท วิชาความรู้ แก่คนทั่วไปรวมถึงเหล่ากษัตริย์ผู้ครองนครต่างๆ ตลอดจนประกอบพิธีกรรมต่างๆ สถานะของฤาษีนั้นจัดอยู่ในวรรณะพราหมณ์ เป็นผู้ที่ทุกชนชั้นให้ความเคารพยำเกรงในฐานะนักบวช ฤาษีสามารถให้โทษแก่ใครก็ตามโดยการสาปแช่ง ซึ่งการสาปแช่งของฤาษีนั้นแม้แต่เทวดาก็หนีไม่พ้น ตัวอย่างเช่น การสาปแช่งพระอินทร์ของฤาษีทุรวาส ที่ให้ผลทำให้เทวดารบแพ้อสูรอยู่บ่อยๆ

อิทธิฤทธิ์ของฤาษีนั้น มาจากการบำเพ็ญตบะอย่างแรงกล้า บางตำราว่ากันเป็นร้อยปีก็มี ส่วนฤทธิ์ของแต่ละตนก็จะต่างๆกัน เช่น เหาะเหินเดินอากาศ หูทิพย์ ตาทิพย์ หยั่งรู้อนาคต วาจาสิทธิ์ ฯลฯ

ฤาษีมีบทบาทสำคัญในวรรณกรรมไทยหลายเรื่อง เช่น รามเกียรติ์ พระอภัยมณี หลวิชัย-คาวี อิเหนา ฯลฯ โดยเป็นพระอาจารย์ผู้มีผู้มีอิทธิฤทธิ์ ประสิทธิ์ประสาทสรรพวิชาให้ตัวละครต่างๆ หรือแม้กระทั่งตัวละครไปบวชเป็นฤาษีอยู่ในป่าก็มี เห็นได้ชัดว่าวรรณกรรมเหล่านี้ได้เขียนจากคติศาสนาพราหมณ์

ตำนานเกี่ยวกับพระฤาษีนั้นมีมากมาย เช่น ตำนานการสร้างฤาษีของพระพรหม ตำนานฤาษี 108 ตน ตำนานเทพนพเคราะห์ ตลอดจนตำนานการสร้างสรรค์ศาสตร์วิชาต่างๆ โดยในแต่ละศาสตร์จะมีฤาษีเป็นพระอาจารย์ที่เคารพบูชาตามความเชื่อ เช่น วิชานาฎศิลป์ มีพระภรตมุนี วิชาดุริยางค์ มีพระฤาษีนารอด การแพทย์ มีฤาษีชีวกโกมารภัจจ์ ฯลฯ ส่วนในทางอิทธิฤทธิ์ก็มีการเคารพบูชาฤาษีหลายตน เช่น ฤาษีตาไฟ ฤาษีกไลยโกฎ ฤาษีตาวัว ฯลฯ

ในพุทธศาสนา ก็ได้กล่าวถึงฤาษีอยู่บ่อยครั้ง จากพุทธประวัติ ก่อนพระพุทธเจ้าจะตรัสรู้ ก็เคยเป็นฤาษีมาก่อน และสาวกของพระองค์เช่น ปัญจวคีย์ ก็เคยเป็นฤาษีเช่นกัน และเรื่องอดีตชาติของพระสมณโคดม ท่เคยเสวยพระชาติเป็นสุเมธดาบส ที่ได้รับพุทธพยากรณ์จากพระทีปังกรพุทธเจ้าว่าจะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าองค์ต่อไป นอกจากนันยังมีตำนานเกี่ยวกับฤาษีในทศชาติชาดก เช่น สุทัศน์ดาบส (จากพระภูริทัต) “นารทดาบส และมิคาชินดาบส (จากเรื่องพระมหาชนก) พระนารทฤาษี (จากนารทชาดก) ฯลฯ

ในศาสนาอื่นๆก็มีนักบวชทีเทียบได้กับฤาษีเหมือนกัน เช่น ลัทธิเต๋า ก็คือ “เซียน” ที่บำเพ็ญพรตจนมีอิทธิฤทธิ์ต่างๆ เซียนที่มีชื่อเสียงคือ กลุ่มเซียนทั้งแปด ที่มีปรากฏมากมายในศิลปะจีนนั่นเอง

cr: Kennie Gallery ต้นฉบับ ► เล่าเรื่องหุ่นไทย “พ่อแก่-ครูฤาษี” / ขอบคุณเจ้าของภาพ

admin

Recent Posts

อาหาร 10 ชนิดที่จะล้างพิษ(Detox)ในร่างกายของคุณ

การล้างพิษ (Detox) เป็นกระบวนการที่ช่วยกำจัดสารพิษหรือสิ่งสกปรกที่สะสมในร่างกายออกไป อาหารจัดได้ว่าเป็นยาที่ดีที่สุด อาหารบางประเภทสามารถช่วยในกระบวนการนี้ได้ดี โดยมีคุณสมบัติในการขับสารพิษออกจากร่างกาย และช่วยให้ร่างกายทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ต่อไปนี้คือ 10 อาหารที่ช่วยในการล้างพิษ: 1. มะนาว มะนาวมีสารต้านอนุมูลอิสระ และวิตามินซีที่ช่วยกระตุ้นการทำงานของตับ ซึ่งเป็นอวัยวะที่สำคัญในการขับสารพิษออกจากร่างกาย… อ่านเพิ่มเติม..

3 days ago

อาหารที่ช่วยบำรุงและ ลดการอักเสบของข้อเข่า

ข้อเข่า โดยทั่วไปจะมีลักษณะคล้ายบานพับ เป็นส่วนสำคัญที่ทำให้เราเคลื่อนไหวได้อย่างอิสระ ไม่ว่าจะเดิน วิ่ง หรือออกกำลังกาย การดูแลข้อเข่าอย่างเหมาะสมจะช่วยป้องกันการเสื่อมก่อนวัย และลดปัญหาอาการปวดหรือข้ออักเสบที่อาจเกิดขึ้นได้ อาหารบำรุงข้อเข่าให้เสื่อมช้าลง ปลา ที่มีโอเมก้า 3 เช่น โดยเฉพาะอาหารทะเล เช่น… อ่านเพิ่มเติม..

3 weeks ago

ประวัติพระเถระ “พระมหาโมคคัลลานะ” อัครสาวกเบื้องซ้าย ของพระโคตมพุทธเจ้า

• ท่านพระมหาโมคคัลลานะ พระเถระอัครสาวกเบื้องซ้ายของพระโคตมพุทธเจ้า เป็นพระอสีติมหาสาวกผู้เป็นเอตทัคคะในด้านผู้มีฤทธิ์มาก คู่กับพระสารีบุตร ผู้เป็นพระอัครสาวกเบื้องขวา พระมหาโมคคัลลานะ มีชื่อเดิมว่า "โกลิตะ" เป็นบุตรพราหมณ์ท้ายบ้านผู้หนึ่ง ซึ่งอยู่ไม่ห่างจากกรุงราชคฤห์ โกลิตมาณพ เป็นเพื่อนสนิทกับอุปติสสมาณพ หรือ พระสารีบุตร… อ่านเพิ่มเติม..

3 weeks ago

พระพุทธเจ้า ทรงแสดงอุบายแก้ง่วง ๘ วิธีแก่พระโมคคัลลานะ

พระพุทธเจ้าทรงแสดงอุบายแก้ง่วงแก่พระโมคคัลลานะ พระมหาโมคคัลลานะ เป็นบุตรพราหมณ์ในหมู่บ้านโกลิตคาม ได้ชื่อว่า “โกลิตะ” ตามชื่อของหมู่บ้าน มารดาชื่อโมคคัลลี คนทั่วไปจึงเรียกท่านว่า “โมคคัลลานะ” ตามชื่อของมารดา ท่านเป็นสหายที่รักกันมากับอุปติสสมาณพ (พระสารีบุตร) เที่ยวแสวงหาความสุขความสำราญ ตามประสาวัยรุ่น และพ่อแม่มีฐานะร่ำรวย… อ่านเพิ่มเติม..

4 weeks ago

แจก “บทสวดมนต์ไหว้พระประจำวันเกิด” ทั้ง 7 วัน เสริมสิริมงคล

บทสวดมนต์ประจำวันเกิด แบบเต็มและแบบย่อทั้ง 7 วัน ตามกำลังวัน สวดก่อนนอนชีวิตราบรื่น ร่มเย็น เสริมสิริมงคล ประโยชน์ของการสวดมนต์ก็คือทำให้จิตใจเราผ่องใส และจิตใจสงบมากขึ้น ผู้ที่เกิดวันอาทิตย์ พระประจำวันเกิด คือ พระพุทธรูปปางถวายเนตร บทสวดมนต์บูชาพระประจำวันอาทิตย์… อ่านเพิ่มเติม..

1 month ago

คนท้องผูกบ่อย! ต้องลองผลไม้ 9 ชนิดนี้กากใยสูง รับรองถ่ายคล่องแน่

อาการท้องผูก ท้องอืด ถึงแม้จะไม่ส่งผลอันตรายมากถึงชีวิตแต่ก็สร้างความอึดอัดไม่สบายท้อง หรืออาจลุกลามกลายเป็นโรคอันตรายในอนาคตได้ และที่สำคัญอาการเหล่านี้มักส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวันโดยตรง! ผลไม้หลายชนิดอุดมไปด้วยใยอาหาร ทำให้การขับถ่ายง่ายขึ้น ผลไม้ 9 ชนิดช่วยขับถ่าย กากใยสูง แก้อาการท้องผูกชนิดไหนบ้างนั้น มาดูกันเลย 1.มะละกอสุก เป็นผลไม้ที่มีกากใยสูงและหาทานง่าย… อ่านเพิ่มเติม..

1 month ago

This website uses cookies.