“เมือง ๑๒ นักษัตร” นครศรีธรรมราช มีเมืองบริวารมากถึง ๑๒ เมือง เป็นเมือง เป็นเมืองประวัติศาสตร์ที่ยิ่งใหญ่ในอดีต
และยังเป็นเมืองศูนย์กลางการศาสนา โดยมีพระบรมธาตุเจดีย์ วัดมหาธาตุวรมหาวิหาร ซึ่งประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ โดยเฉพาะพระทันตธาตุของพระพุทธเจ้าที่เรียกว่า “พระเขี้ยวแก้วเบื้องซ้าย” เป็นสัญลักษณ์ที่โดดเด่นเป็นสง่าเป็นสิ่ง ศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองนครฯ และเป็นศูนย์รวมจิตใจของพุทธศาสนิกชนทั่วโลกมาอย่างยาวนานนับพันปี และมีการเรียกนครศรีธรรมราชว่า “เมืองพระ” มาจนถึงปัจจุบัน
พระเขี้ยวแก้วเบื้องซ้าย (ความลับพระบมธาตุเจดีย์นครฯ “พระเขี้ยวแก้วเบื้องซ้าย” บนยอดสูงสุดภายในปลียอดพระธาตุ – ภาพโดย : ไพฑูรย์ อินทศิลา)
จังหวัดนครศรีธรรมราช ได้เสนอวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร (พระบรมธาตุนครศรีธรรมราช) เพื่อขึ้นบัญชีเป็นมรดกโลก ต่อองค์การยูเนสโกเพื่อเข้าสู่บัญชีเบื้องต้น และได้รับการประกาศขึ้นทะเบียนเบื้องต้น เมื่อวันที่ ๒๒ มิถุนายน พ.ศ.๒๕๕๖ ในฐานะแหล่งมรดกที่มีชีวิต
เนื่องจากวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร จังหวัดนครศรีธรรมราช ถือเป็นแหล่งมรดกทางวัฒนธรรมของชาวนครศรีธรรมราช มีประเพณีที่เกี่ยวข้องกับพุทธศาสนาต่อเนื่องตลอดทั้งปี และประชาชนทั่วประเทศ ที่ยังคงมีการสืบสานวัฒนธรรมประเพณี และมีการประกอบกิจกรรมร่วมกับประชาชนในชุมชนมาอย่างต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน อาทิ การจัดงานประเพณี มาฆบูชาแห่ผ้าขึ้นธาตุ ,วิสาขบูชา , บุญสารทเดือนสิบ , ชักพระออกพรรษา , บุญให้ทานไฟ เป็นต้น
โดยเฉพาะประเพณี “มาฆบูชา แห่ผ้าขึ้นธาตุ” เป็นประเพณีที่เก่าแก่ตามคติความเชื่อมแต่ครั้งโบราณที่ว่า “หากจะทำบุญหรือกราบไหว้บูชาให้ได้กุศลจริง ๆ จะต้องปฏิบัติหน้าพระพักตร์หรือใกล้ชิดพระพุทธองค์ให้มากที่สุด แต่เมื่อพระพุทธองค์เสด็จเข้าสู่ปรินิพพานแล้ว การได้ทำบุญกราบไหว้พระพุทธรูป พระเจดีย์ ยิ่งถ้าเป็นพระบรมธาตุเจดีย์ที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้าก็ เสมือนว่าได้ทำบุญหรือกราบไหว้บูชาอย่างใกล้ชิดกับพระพุทธองค์เช่นเดียวกัน”
เมืองนครศรีธรรมราช เมืองที่มีอดีตอันยาวนาน ผ่านวันเวลามีวิวัฒนาการอย่างต่อเนื่อง จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ แสดงถึงการดำรงอยู่ของชุมชน ตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์สืบมาจนถึงปัจจุบัน ผ่านความเจริญรุ่งเรือง มาหลายยุคหลายสมัย มีศิลปวัฒนธรรม ประติมากรรม สถาปัตยกรรม มีภูมิปัญญาท้องถิ่น และขนบธรรมเนียมประเพณีที่เป็นเอกลักษณ์ของเมืองนครศรีธรรมราช ที่สืบทอดรักษาไว้จนถึงกาลปัจจุบัน…
