การปฏิบัติธรรมถ้าไม่มีความเด็ดขาด ทั้งไม่มีจุดยืนและเป้าหมายที่ชัดเจน ทางโลกก็ไม่ทิ้ง ทางธรรมก็จะเอา มันเหนี่ยวรั้งและดึงกันอยู่
สุดท้ายก็เสียการทรงตัว เพราะโลกกับธรรมมันไปด้วยกันไม่ได้ ถ้าจะเอาทางธรรมก็ต้องละทิ้งทางโลกก่อน เมื่อพระธรรมซึมซับเข้าสู่หัวใจแล้ว ต่อให้ถูกโลกเข้ามาขัดขวางทางแห่งพระธรรม ก็จะไม่ยอมทิ้งทางธรรม และจะยอมสละชีวิตเพื่อรักษาทางธรรมไว้ แต่ถ้าจิตยังไม่ถึงพระธรรม ก็จะยอมละทิ้งในทางธรรมเพื่อจะทะนุถนอมกิเลสนั้นไว้ เพราะกลัวกิเลสมันจะตาย
ด้วยความสงสารในโคตรตระกูลของกิเลสที่มันยึดติดกันมาเป็นเวลาช้านาน กี่ภพกี่ชาติไม่อาจนับได้ ทั้งๆ ที่ต้นตระกูลของกิเลสมันมีแต่จะทำให้เราต้องเจ็บช้ำน้ำใจมาจนชั่วชีวิต ก็เพราะไม่รู้จักจำในความเจ็บปวดแต่ละครั้งที่ได้รับ แต่ถ้ารู้จักจดจำในความเจ็บปวด ก็จะทำเข็ดหลาบและเบื่อไปในที่สุด ให้เอาอีกก็ไม่เอาแล้ว เพราะรู้จักรสชาติของคำว่า “ทุกข์” อย่างแท้จริง
พระอาจารย์ชานนท์ ชยนันโท
๑๒/๘/๖๐
