“Kola superdeep borehole” โครงการมุ่งสู่ใจกลางโลกของนักวิจัยโซเวียตที่สงสัยว่า “มีอะไรอยู่ ณ ใจกลางโลก ?”
พวกเขาลงมือขุดนานกว่า 20 ปี จนได้หลุมลึกถึง 12.262 กิโลเมตร แต่นี่ยังไม่เข้าใกล้แกนกลางโลกที่ลึกกว่า 2,900 กิโลเมตร เลยสักนิด ด้วยเทคโนโลยีที่จำกัดทำให้โครงการนี้ปิดตัวลง
มีอะไรอยู่ ณ ใจกลางโลก ? นี่คือคำถามที่นักวิจัยของสหภาพโซเวียตต่างสงสัย และเพื่อต้องการหาคำตอบ ทำให้ในปี 1970 พวกเขาจึงริเริ่มโครงการ Kola superdeep borehole (KSDB) ที่มีจุดประสงค์หลักคือการเจาะลงไปให้ลึกที่สุด โดยพวกเขาตั้งใจว่าถ้าลึกลงไปถึงใจกลางโลกได้ก็ดีมาก – แต่ก็นั่นแหละโลกไม่ได้ใจดีขนาดนั้น
(ซ้าย-ภาพฝาปิดปากหลุม) , (ขวา-ภาพหัวจักรขุดเจาะ)
หลังจากวางแผน 1 ปีเต็ม ภารกิจก็เริ่มขึ้นในปี ค.ศ.1971 ณ คาบสมุทรโคลา ตั้งอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของรัสเซีย ด้วยความกว้างของหลุมที่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 23 เซนติเมตร ในระหว่างที่ดำเนินการขุดมาได้ 8 ปี ทำให้ในปี 1979 โครงการ KSBD ก็ทำลายสถิติการขุดหลุมที่ลึกที่สุดในโลกของสหรัฐฯ ที่เคยทำไว้ที่ 9,583 เมตร ซึ่งช่วงเวลานั้นอยู่ระหว่างสงครามเย็นที่สหภาพโซเวียตกำลังแข่งขันด้านความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี และการทำลายสถิติได้ก็นับว่าเป็นความสำเร็จอยู่ไม่น้อย
แต่พวกเขาก็ยังไม่หยุดแค่นั้น เพราะในปี 1983 เมื่อวัดระดับความลึกอีกครั้ง พบว่า เครื่องจักรได้ขุดลึกลงไปมากถึง 12 กิโลเมตรแล้ว ! นี่มันลึกกว่าการนำภูเขาเอเวอเลสต์มากลับหัวซะอีก และยังลึกกว่า มาเรียนา เทรนช์ (Marina trench) ร่องมหาสมุทรที่ลึกที่สุดในโลกอีกด้วย
ภาพของคนงานที่ประกาศเป้าหมายต่อไป ที่ความลึก 15 กิโลเมตร
ด้วยความลึกระดับประวัติการณ์เท่านี้ พวกเขาจึงฉลองความสำเร็จด้วยการหยุดพักผ่อนเป็นเวลา 1 ปี และกลับมาขุดต่อรอบที่สองอีกครั้งในปี 1984 โดยตั้งเป้าไปให้ถึงที่ความลึก 15 กิโลเมตร
หลังกลับมาเริ่มต่อในรอบที่สอง จนผ่านมาได้ 5 ปี (1989) พวกเขาก็ต้องเจออุปสรรคครั้งใหญ่ เพราะอุณหภูมิความร้อนที่ความลึก 12,262 เมตร นั้นสูงถึง 180 องศาเซลเซียส ส่งผลให้หัวจักรพังเพราะถูกหลอมละลายไม่สามารถใช้งานได้ และนี่ก็เป็นจุดจบของภารกิจเจาะใจกลางโลก KSDB เพียงเท่านี้ครับ
สถานที่ตั้งของโครงการขุดเจาะ ภาพนี้ถ่ายเมื่อปี 2008 (แต่ตอนนี้พังยับไปหมดแล้ว ตัวอาคารถล่มลงมา ทำให้เหลือแต่เพียงปากหลุมตามรูปหน้าปกนั่นเอง)
ซึ่งหลังการขุดสิ้นสุดลง ทำให้นักวิจัยในยุคนั้นรู้ว่าโลกยิ่งใหญ่ขนาดไหน เพราะแม้จะขุดกันมาเกือบ 20 ปี พวกเขาก็ยังไม่สามารถไปได้ถึง 1 ใน 3 ของชั้นเปลือกโลกเลย ซึ่งเป็นชั้นที่บางที่สุดมีความหนาประมาณ 5 – 70 กิโลเมตร ความลึกระดับนี้ยังไม่เข้าใกล้แกนกลางโลกที่ลึกกว่า 2,900 กิโลเมตรเลยสักนิด (บริเวณนั้นมีอุณหภูมิราว 6,000 องศาเซลเซียส)
แต่มันก็ทำให้พวกเขาได้พบกับสิ่งน่าสนใจมากมาย เช่น ฟอสซิลของแพลงค์ตอนขนาดจิ๋วจำนวนมากที่ความลึก 6,000 เมตร อีกทั้งยังมีความจริงที่นักธรณีวิทยาต่างเข้าใจผิดว่า ที่ความลึก 7,000 เมตร เป็นชั้นหินแกรนิตและหินบะซอลต์ แต่ความจริงนั้นเป็นเพียงชั้นดินที่มีน้ำแทรกซึมอยู่เท่านั้น และสุดท้ายบริเวณก้นหลุมยังพบหินเก่าแก่อายุกว่า 2 พันล้านปีอีกด้วย
ยูริ ซูมินอฟ
ทั้งนี้ บอกไว้เผื่อใครหลายคนอาจยังไม่ทราบ : สหภาพโซเวียต (Soviet Union) คือการรวมตัวกันของบรรดาประเทศที่ปกครองแบบคอมมิวนิสต์ทั้งสิ้น 15 ประเทศบริเวณทวีปยูเรเซีย (ยุโรป + เอเชีย) ก่อตั้งเมื่อปี ค.ศ.1922 โดยมีรัสเซียเป็นผู้ปกครองหลักซึ่งมีอำนาจมากที่สุด ก่อนที่การรวมตัวกันนี้จะล่มสลายในปี ค.ศ.1991 เพราะการบริหารเศรษฐกิจที่ล้มเหลว จึงทำให้ประเทศต่าง ๆ ต้องการอิสรภาพจึงเป็นเหตุผลสำคัญที่ทำให้ในที่สุดก็ล่มสลาย
Fact – แม้จะมีหลุมที่ลึกกว่า KSDB ถูกขุดเรียบร้อยแล้ว นั่นคือ บ่อน้ำมันปิโตรเลียม อัล ชาฮีล (Al Shaheen oil field) ในกาต้าร์ที่ลึกถึง 12,289 เมตร แต่มันก็เป็นที่เกิดจากการขุดแบบแทยง นั่นทำให้ Kola superdeep borehole ยังกลายเป็นหลุม (แนวดิ่ง) ที่ลึกที่สุดในโลกจนถึงทุกวันนี้ครับ
