ผักกระเฉด (Water mimosa) เป็นพืชล้มลุกเป็นผักที่สามารถขึ้นในน้ำ ลำต้นลอยน้ำหรือเลื้อยแผ่ใกล้ฝั่ง มีชื่อพื้นเมืองอื่น ๆ คือ ผักหละหนอง, ผักหนอง (ภาคเหนือ), ผักฉีด (ภาคใต้), ผักรู้นอน
ผักกระเฉด นิยมนำมาทำเป็นเมนูผัดไฟแดง ส่วนลำต้นกระเฉดมีเนื้อเยื่อสีขาวเป็นปล้องคล้ายฟองน้ำ(นมผักกระเฉด) ห่อหุ้มอยู่ จึงสามารถลอยน้ำได้ และยังขยายพันธุ์ได้ง่าย เพียงแค่หักกิ่ง ด้วยเหตุนี้เอง ผักกระเฉดจึงเติบโตได้เร็วจนกลายเป็นวัชพืชได้ด้วย
โดยสรรพคุณของผักกระเฉดส่วนนมผักกระเฉด มีฤทธิ์แก้ร้อนในเพราะมีรสเย็น ช่วยถอนพิษจากตับอักเสบ สามารถนำมาตำพอกช่วยถอนพิษจากแมลงกัดต่อย ส่วนใบ ช่วยดับพิษ แก้ไข้ได้อีกด้วย
นอกจากนี้การแพทย์ในต่างประเทศอย่างอินเดียพบว่า เมื่อใช้เมทานอลสกัดรากผักกระเฉด จะมีฤทธิ์ป้องกันการเป็นหมัน
ทั้งยังสามารถช่วยสมานแผลได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้น้ำคั้นจากกระเฉดยังช่วยรักษาโรคไซนัส อาการเจ็บคอ และฝีได้ด้วย ส่วนของรากเมื่อนำมาทำเป็นยาต้ม จะช่วยแก้อาการในระบบทางเดินปัสสาวะโรคบิด หนองใน และแก้อาการนอนไม่หลับได้
ส่วนในประเทศเม็กซิโกก็ได้ทดลองโดยสกัดใบแห้งของผักกระเฉด พบว่าสารสกัดนี้มีฤทธิ์ต้านอาการซึมเศร้าได้ดี โดยใช้หนูทดลองแล้วได้ผลเมื่อเทียบกับยาไดอะซีแพม (Diazepam)
ด้านคุณค่าทางโภชนาการของผักกระเฉดผักกระเฉด 100 กรัมประกอบไปด้วย
แคลเซียม 123 มิลลิกรัม ถือว่าสูงมาก จึงช่วยเสริมสร้างกระดูกและฟันให้แข็งแรง ช่วยป้องกันโรคกระดุกพรุน และช่วยให้กล้ามเนื้อทำงานได้อย่างเป็นปกติ
นอกจากนี้ยังมีกากใย (Fiber) ช่วยในการขับถ่าย ทำให้รู้สึกอิ่มเร็ว ลดการสะสมของไขมัน มีธาตุเหล็ก ที่จำเป็นต่อการสร้างเม็ดเลือดแดง และช่วยป้องกันภาวะโลหิตจางได้
มีฟอสฟอรัส วิตามินเอ ที่ช่วยบำรุงสายตา วิตามินซี เพิ่มภูมิต้านทานและช่วยในการดูดซึมธาตุเหล็ก วิตามินบี 3 และเบต้าแคโรทีน ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่สำคัญ ช่วยชะลอความเสื่อมของร่างกาย และช่วยกระตุ้นการทำงานของเม็ดเลือดขาวได้
ควรเลือกซื้อผักกระเฉดที่มียอดอ่อน เพราะจะมีความกรอบและอร่อยมากกว่าผักกระเฉดแก่ สำหรับเคล็ดลับในการลวกผักง่าย ๆ ก็คือ ต้องตั้งน้ำให้เดือด ใส่เกลือด้วยเล็กน้อย และอย่าลวกนานเพราะจะทำให้ผักกระเฉดเหนียวได้ หรือถ้าจะให้ดีเมื่อลวกเสร็จแล้วให้ตักผักใส่น้ำเย็นจัดทันที จะทำให้ผักกระเฉดกรอบอร่อยและน่ารับประทานมากขึ้น (หรือจะใช้น้ำแข็งมาโปะก็ได้เช่นกัน)
